२१ ५ २००१
आंतरिक प्रेरणा म्हणजे काय? सगळ्याचं नियोजन करणार्‍या वैश्विक
शक्तीची इच्छा? त्या प्रेरणा दडपून टाकून ‘मी’च्या प्रेरणा मला खेळवत असतात?
माणसाव्यतिरिक्तच्या जीवसृष्टीत असे व्दंव्द नाही.. ‘मी’ला स्वतंत्र प्रेरणा देऊन
काय साध्य झालं? जर ती वैश्विक शक्ती स्वयंभूपणे सर्व सृष्टीचे व्य्वस्थापन करते
आहे तर माणसाला तेवढी स्वतंत्र बुद्धी का दिली? की स्वतंत्र बुद्धी आहे हा भ्रम
आहे? हा भ्रम असेल तर माणसातही ते व्दंव्द नाही असं म्हणावं लागेल. मग माणूस करत
असलेली सर्व ‘पापपुण्य’ही तिच्याच प्रेरणेनं होतात असं म्हणता येईल?...
....
२८.५.२००१
एकूण सृष्टीच्या, विश्वाच्या कार्यात सृजनाइतकेच विनाशाचे स्थान
महत्त्वाचे आहे. मृत्यू म्हणजे एकाने उठून दुसर्‍याला जागा करून देण्यासाठी दिलेला
खो..! या मृत्युची असंख्य रूपं... व्देष.. मत्सर.. क्रौर्य... सूड.. इ. या प्रेरणा
भुकेसारख्या आहेत. त्या माणसाला कृती करायला लावतात. या प्रेरणांतून घडलेली कृतीही
समर्थनीय ठरू शकेल. मात्र ती शुद्ध पशू-पातळीवरून झालेली असली पाहिजे..!
....
२९.५.२२०१
‘शब्द’ या आत्मचरित्रात माणसाच्या वागण्याला सार्त्र यांनी सतत अभिनय म्हटलं आहे....
अभिनय करणं हे आपल्या अंगात इतकं भिनलंय की तो अभिनय आहे हे लक्षातही येत नाही. अभिनय न करणं अशक्यच आहे. पण निदान आपण अभिनय करतोय हे लक्षात यायला हवं. स्वतःशी आपल्यापुरतं का होईना हे स्पष्ट व्हायला हवं की अभिनय कोणता आणि आपलं खरं वागणं कोणतं?
आत एक आणि बाहेर एक अशा वागण्यात केवळ दांभिकपणाच असतो असं
नाही. चांगले संस्कार जपण्याचाही तो प्रयत्न असतो. उदा. घरी आलेल्या व्यक्तीशी
मनात नसताना चांगलं वागणं इ. अभिनयाचं आणखीही काही प्रकारे समर्थन करता येईल आणि
तो करत राहावं लागेल. तरी त्यासंदर्भातली स्पष्टता ‘स्व’चा शोध घेण्यासाठी उपयोगी
पडणारी आहे.
***
आसावरी काकडे
१६.१.२०२२
No comments:
Post a Comment